روش تولید نشا
روش تولید نشا
امکانات و تجهیزات مورد نیاز تولید نشا مکانیزه
ابتدا سطح متوسطی از مکانیزاسیون نشا را شرح خواهیم داد ، تا درک بهتری از راه اندازی یک واحد تولیدی نشا داشته باشیم .
لیست امکانات مورد نیاز برای تولید نشا مکانیزه:
آماده سازی فضای بستر کشت
محلی است که در آن بتوانیم اصلی ترین بستر یعنی کوکوپیت را باز کرده وشستشو دهیم.
ساخت حوضچه جهت باز کردن وشستشوی کوکوپیت
حجم حوضچه را باید بر اساس مقدار مصرف روزانه ی کوکوپیت درست کنیم. حوضچه ها بهتر است سیمانی باشد و دیواره آن نیم متر و شیب ملایمی جهت خروج آب از یک سمت داشته باشد، به دلیل شور بودن بعضی از کوکوپیت ها شستشو الزامی می باشد، لذا بعد از باز شدن در حوضچه اول ، بهتر است مقدار آب بیشتری بریزیم تا شوری با آن شسته شود. پس از این مرحله لازم است کوکوپیت باز شده را در حوضچه یا محوطه دوم ریخته، تا آب آن کاملا خارج و یکدست شود، خاک بستر را درون حوضچه دوم ریخته و بهتر است به صورت مخروط یا هرمی بریزید تا خاک بستر از نظر بافت و رطوبت یکنواخت گردد.
اگر خاک بستر ما، شامل کوکوپیت و پرلیت یا بستر های مشابه باشد، بهتر است دستگاه مخلوط کن داشته باشیم، برای مخلوط کردن باید بستر ها همیشه به یک نسبت مشخص مخلوط شوند تا بستر ما یکنواخت باشد. یکنواخت نبودن بستر قطعاً در کیفیت نشا تاثیر دارد. اگر سطح تولید کم باشد با بیل و ابزار آلات معمولی ، به صورت دستی می توان مخلوط را انجام داد. اما اگر روزانه بیش از ۱۰۰۰ سینی تولید داشته باشیم ،لازم است که از ماشین مخلوط کن استفاده کرد، اما مخلوط کن باید مناسب این کار باشد. بعضی از مجموعه های تولید نشا از مخلوط کن های بتنی استفاده می کنند که باعث می شود گرانول هایی به اندازه های مختلف در بستر به وجود آید که ریشه زنی در آن را برای نشا سخت می کند . مخلوط کردن باید توسط هلیس چند جهته باشد تا خاک بستر یکنواخت و باز شود، خاک بستر پس از مخلوط شدن باید در سینی نشا ریخته شود. بستر مناسب باید دارای تخلخل و دانه بندی مناسب باشد.
ویژگی های بستر مناسب
کوکوپیت
کوکوپیت باید دارای دانه بندی متوسط باشد ، حجم باز شده هر قالب بین ۴۵تا ۶۵ لیتر است شوری آن بهتر است زیر ۸۰۰ باشد که توسط دستگاه های E C قابل اندازه گیری است، کوکوپیت باید الیاف زیادی داشته باشد.
کوکوپیت مواد غذایی ندارد ،بنابراین استفاده از کوکوپیت خالص برای کسانی که حرفه ای کار می کنند مناسب تر است ، کوکوپیت آب خود را زود از دست می دهد که برای تولید نشا مناسب است ، کوکوپیت را می شود به صورت خشک آسیاب کرد که الیاف آن خرد شوند، البته این کار در نوع خوب آن لازم نیست و آسیاب کردن قبل از خیساندن خیلی مرسوم نیست.
کوکوپیت بیشتر از هندوستان و سریلانکا وارد کشور میشود و مواد تشکیل دهنده آن از الیاف و بقایای نارگیل است.
پیت ماس
بیشتر از اروپا وارد می شود ، از بقایای گیاهی است که کاملا ضدعفونی شده و معمولا در بسته‌های ۲۰۰ تا ۳۰۰ لیتری عرضه می گردد و دارای مواد غذایی است، برای کسانی که تازه شروع کرده اند و نیاز به کنترل رشد زیاد روی نشا ندارندمناسب است و تولید نشا با آن ساده تر است ، اما در تراکم بالا سلول نشا به دلیل اینکه دیر رطوبت خود را از دست می دهد احتمال بیماری قارچی بالا است ، لذا بایدمواظب تعداد دفعات آبیاری بود و حتما هوادهی مناسب صورت گیرد . پیت ماس وزن سبک تری نسبت به کوکوپیت دارد اما قیمت آن نیز بالاتر است که هزینه تولید را بالا میبرد.
کوکوپیت و پیت ماس را می توان به صورت جداگانه یا ترکیبی و مخلوط با هم استفاده کرد.
پرلیت
پرلیت که از سنگهای معدنی تولید میشود و تولید آن داخلی است و بافت سبک و رنگ سفیدی دارد ، برای مخلوط کردن با بستر کشت کوکوپیت و پیت ماس استفاده میشود ، جهت بالابردن تخلخل( فضای خالی) و سبکی بستر ، کنترل رطوبت و ریشه دهی مناسب استفاده میشود، البته قابل ذکر است که هر کدام از بستر‌ها و ترکیب آنها ، بسته به نوع تولید و تجربه تولید کننده نشا است که در جنوب کشور کمتر پرلیت مخلوط می کنند.اما در مرکز کشور استفاده بیشتری دارد، البته این مساله کاملا بر اساس تجربه است و تحقیق عملی روی آن انجام نشده است. پرلیت به تنهایی بستر مناسبی نیست.
سینی نشا
سینی نشا یکی از اصلی‌ترین نهاده های نشا است، سینی نشا به صورت سلولی است که در چند نوع و ابعاد در ایران کاربرد دارد. سینی نشا برنج فاقد سلول است و ازنوع تزریقی می باشد که در اینجا مورد بحث ما نیست.
سینی های فومی یا پلاستوفوم ( یونولیت )
سینی های فومی مصرفی که به صورت مستقیم در آن بستر کشت ریخته می شود و نشا کاشت میگردد. این سینی ها در مناطق گرم جنوب کشور بیشترین استفاده را دارد ، مکانیزه پذیراست و حمل و نقل نشا در آن بسیار راحت است.
معایب سینی فومی:
*حجیم بودن و هزینه انبارداری بالا.*قیمت بالا*انتقال سینی به مزرعه و برگشت آن هزینه دارد و آسیب زیادی به سینی ها می رسد.*به دلیل چند بار مصرف بودن سینی قبل از مصرف مجدد نیاز به شستشو دارد و احتمال آلودگی آن نیز زیاد است ، همچنین ریسک تولید را بالا میبرد.
سینی های تزریقی
ازمواد پلاستیک P.P یا انواع دیگر پلاستیک های تزریقی تولید می گردد ،این سینی ها به دلیل هزینه تولید، وزن سنگین ، نگرانی از عدم برگشت توسط کشاورز باعث شد که خیلی از آنهایی که این روش را مناسب می دیدند و هزینه زیادی صرف آن کرده بودند منصرف شوند. این سینی به دلیل دوام زیاد هزینه نهایی نشا را کمتر از دیگر روشها می کند.
سینی های یکبار مصرف
سینی یکبار مصرف از مواد p.s به روش وکیوم فرمینگ تولید میشود که بیشترین تنوع سینی در ایران از این نوع می باشد ، بیشترین مزایای این تنوع سینی ، یک بار مصرف بودن ،فاقد هرگونه آلودگی و عدم نیاز به برگشت به گلخانه، انبارداری راحت حمل و نقل ارزان است. معایب آن عبارتند از:
- مشکلات زیست محیطی
- احتمال پارگی سینی در حین انتقال به مزرعه
- برای مکانیزه کردن تولید نشا هزینه بالایی دارد و در نهایت قیمت تولید شده نشا را بالا میبرد
بیشترین سینی هایی که امروزه در کشور مصرف داریم با ابعاد ۲۶۰در ۵۳۰ ( ۱۶۲،۲۰۰، ،۱۲۸، ۱۰۵حفره ای) و ابعاد ۲۶۰ در ۴۵۰( ۹۱، ۱۱۲،۱۲۸ حفره ای که بیشترین کاربرد را دارد)،(سینی هایی همچون ۷۲، ۱۷۰استفاده می شود )می باشند.
برگرفته از سایت فناوران کاشت زاگرس